Nasze codzienne wybory żywieniowe mają ogromny wpływ na nasze zdrowie i dobre samopoczucie. Wiadomo to nie od dziś. Owoce i warzywa są kluczowymi składnikami zdrowej diety. Dostarczają nam niezbędnych witamin, minerałów i przeciwutleniaczy. Jednakże na ich powierzchni mogą ukrywać się groźne substancje. Czy jedzenie niemytych owoców i warzyw może prowadzić do zagrożenia dla naszego zdrowia? Zapraszam do lektury, gdzie sprawdzimy ekologiczne sposoby na mycie owoców i warzyw. Dowiemy się też, jakie korzyści dla zdrowia niesie ze sobą świadome wybieranie i przygotowywanie tych smakowitych darów natury.
Owoce i warzywa – źródło naturalnych witamin
Owoce i warzywa są niezbędnym elementem zdrowej diety. Są bogate w witaminy, minerały, błonnik i przeciwutleniacze. Obecne są w nich witaminy, takie jak witamina C, witamina A, witamina K oraz witaminy z grupy B, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspierają one jego system odpornościowy, wzmacniają kości, skórę, włosy i paznokcie. Uczestniczą także w procesach metabolicznych zachodzących w organizmie. Minerały, takie jak potas, magnez, żelazo i wapń, które obecne są w większości owoców i warzyw, odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu równowagi elektrolitowej, zdrowiu kości, produkcji czerwonych krwinek oraz przewodnictwie nerwowym.
Błonnik zaś, który znajdziemy zwłaszcza w warzywach, pomaga regulować trawienie, zapobiega zaparciom i chorobom układu pokarmowego. Jest on także odpowiedzialny za odczuwanie i utrzymuje uczucie sytości. Owoce i warzywa zawierają także przeciwutleniacze. Zaliczamy do nich polifenole, karotenoidy i flawonoidy. Neutralizują one wolne rodniki w organizmie i zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób serca, nowotworów, a także innych procesów związanych ze starzeniem się organizmów. Dlatego też regularne spożywanie różnorodnych owoców i warzyw jest ważne, aby cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem. Warto jednak pamiętać, że mogą być one obarczone różnymi substancjami chemicznymi, które często mają negatywny wpływ na zdrowie. Chodzi tutaj o pestycydy, którymi spryskuje się warzywa ich owoce w czasie ich wzrostu, a czasem też przed długim transportem.
Zagrożenia płynące z jedzenia niemytych owoców i warzyw – drobnoustroje i pestycydy
Na owocach i warzywach mogą być obecne różnego rodzaju substancje chemiczne, które są wykorzystywane w procesie uprawy. Zaliczamy do nich pestycydy, środki owadobójcze, herbicydy oraz zanieczyszczenia środowiska. Te substancje osiadają na powierzchni owoców i warzyw i mogą być spożywane przez ludzi. To z kolei stanowi potencjalne zagrożenie dla naszego zdrowia.
Pestycydy i środki ochrony roślin mogą być toksyczne dla organizmu. Powodują one szereg negatywnych skutków zdrowotnych. Co więcej mogą być kumulowane w organizmie i z czasem prowadzić do poważnych schorzeń, takich jak choroby neurodegeneracyjne, nowotwory, problemy hormonalne czy uszkodzenia narządów wewnętrznych. Dodatkowo, niektóre z tych substancji mogą być alergenami, wywołując reakcje alergiczne u osób wrażliwych na tego typu substancje.
Co to są pestycydy?
W najprostszy sposób można to wyjaśnić, że są to środki ochrony roślin. Mają one na celu zabezpieczyć uprawy w czasie wzrostu roślin. Można podzielić je na trzy grupy: fungicydy, insektcydy oraz herbicydy. Fungicydy chronią rośliny przed grzybami i pleśnią. Insektcydy, jak można się łatwo domyślić, mają za zadanie ochraniać rośliny przed insektami np. mszycami. Herbicydy zaś odpowiadają za eliminację chwastów z pól uprawnych.
Stosowanie pestycydów w Polsce reguluje rozporządzenie prawne dla całej Unii Europejskiej. Z jednej strony stosując je zapewniamy sobie owocne plony, z drugiej zaś strony ich nadużywanie może mieć nieprzyjemne konsekwencje dla naszego zdrowia. Zaliczyć możemy do nich: problemy jelitowo-żołądkowe, zaburzenia gospodarki hormonalnej, podrażnienia skóry i oczu, uszkodzenia wątroby i nerek, a nawet ryzyko nowotworów. Dlatego też ważne jest dokładny mycie owoców i warzyw przed spożyciem, tak aby usunąć z nich wszelkie pestycydy.
Kto powinien szczególnie uważać na pestycydy i drobnoustroje?
Substancje, które można znaleźć na niemytych owocach i warzywach są niebezpieczne zwłaszcza dla osób, które mają obniżoną odporność. Należą do nich seniorzy, osoby przewlekle chore oraz małe dzieci u których nie wykształcił się jeszcze system obronny. Dieta takich osób powinna zawierać warzywa i owoce, jednak w ich przypadku lepiej poddawać je obróbce termicznej. Wówczas pozbędziemy się ewentualnych drobnoustrojów, a także przygotujemy posiłek, który będzie dla takiej osoby łatwiejszy do strawienia. Można wybierać między gotowaniem, gotowaniem na parze, duszeniem, pieczeniem – w ten sposób usuniemy z jedzenia pasożyty i wyeliminujemy ewentualne problemy pokarmowe.
Czy woda wystarczy? Mycie owoców i warzyw
Woda to pierwszy krok w procesie mycia owoców i warzyw, ale nie zawsze jest ona wystarczająca. Sprawdziłaby się w przypadku produktów pochodzących z ekologicznych upraw, a te naprawdę trudno jest znaleźć.
Płukanie pod bieżącą wodą może usunąć część powierzchniowych substancji, nie gwarantuje to pełnego usunięcia pestycydów czy innych środków ochrony roślin. Niektóre substancje mogą przylegać do skórki lub wnikać do miąższu, co utrudnia ich usunięcie wyłącznie wodą. Dlatego zaleca się stosowanie specjalnych preparatów do mycia owoców i warzyw lub ozonowanie. Istnieją też domowe sposoby, takie jak zastosowanie octu i sody oczyszczonej, które pomogą w redukcji chemikaliów. Oczywiście warto wybierać produkty ekologiczne, które są uprawiane z mniejszym użyciem środków chemicznych. To pomoże zmniejszyć ryzyko ekspozycji na szkodliwe substancje.
Uprzedzę też, że nawet jeżeli obieramy warzywa lub owoce nadal powinniśmy je dokładnie umyć. Na początku należy podkreślić, że dbając o mikrobiologiczne bezpieczeństwo żywności, konieczne jest dokładne mycie warzyw i owoców, niezależnie od tego, czy planujemy je obierać, czy nie. Dotykając nieumytego owocu lub warzywa, a następnie obierając je, przenosimy bakterie i zanieczyszczenia na części, które są już obrane. A później to spożywamy.
Ekologicznego sposoby na mycie owoców i warzyw
Istnieje kilka ekologicznych sposobów mycia warzyw i owoców, które pomagają usunąć z ich powierzchni zanieczyszczenia chemiczne oraz bakterie. A co najważniejsze jednocześnie pozwalają zachować ich wartości odżywcze. Woda to oczywiście pierwszy krok w procesie mycia owoców i warzyw, ale nie zawsze będzie ona wystarczająca. Płukanie pod bieżącą wodą może usunąć część powierzchniowych substancji, nie zagwarantuje jednak pełnego usunięcia pestycydów czy innych środków ochrony roślin. Niektóre substancje mogą przylegać do skórki, a nawet wnikać do miąższu, co mocno utrudnia ich usunięcie wyłącznie wodą.
Dodatkowo, niektóre owoce i warzywa, które transportowane są z daleka, poddaje się obróbce chemicznej w celu przedłużenia ich trwałości podczas transportu i przechowywania. Te środki mogą być skuteczne w ochronie plonów przed szkodnikami i utrzymaniu ich atrakcyjnego wyglądu. Ich nadmiar jednak może stanowić zagrożenie dla naszego zdrowia. Niektóre pestycydy mogą pozostawać na powierzchni produktów po zbiorze i być trudne do usunięcia.
Dlatego też do mycia warzyw i owoców zaleca się stosowanie specjalnych preparatów. Pomagają one skutecznie usuwać zanieczyszczenia. Istnieją też domowe sposoby. Należą do nich płukanie w occie oraz sodzie oczyszczonej. Po takiej płukance owoce i warzywa trzeba opłukać pod bieżącą wodą. Ten sposób pomoże w redukcji chemikaliów.
3 etapy mycia warzyw i owoców
Trzystopniowe mycie owoców i warzyw, obejmujące płukanie w roztworze octu, następnie w roztworze sody oczyszczonej i na końcu w czystej wodzie. Ten sposób ma wiele zalet w kontekście zdrowia i higieny.
1 etap to płukanie owoców i warzyw w odczynie kwaśnym. Do przygotowania mikstury potrzebujesz 1/2 szklanki octu na 1 litr wody. Oba składniki wlej do miski i umieść w niej żywność na około 5 minut. Etap ten pomaga usunąć bakterie i wirusy dzięki właściwościom antyseptycznym kwasu octowego. Działa on również jako środek, który rozpuszcza woski i pestycydy, które mogą być obecne na powierzchni owoców i warzyw.
2 etap polega na myciu w odczynie zasadowym. Musimy przygotować kolejną miksturę, tym razem o odczynie zasadowym. Żeby to zrobić w misce mieszamy 3 łyżeczki sody oczyszczonej na 1 l wody. Do tego roztworu przekładamy warzywa i owoce i trzymamy je zanurzone w nim przez kolejne 5 minut. Płukanie w roztworze wodorowęglanu sodu, pomaga w neutralizacji kwasów oraz w usuwaniu zanieczyszczeń chemicznych, takich jak pestycydy. Soda oczyszczona reaguje z kwasami i zanieczyszczeniami, tworząc związki łatwiej rozpuszczalne w wodzie
3 etap to płukanie do którego stosujemy zwykłą wodę. Możemy nalać ją do miski i w niej wypłukać owoce i warzywa lub po prostu przełożyć je do sitka lub durszlaka i wypłukać pod bieżącą wodą z kranu. W tym etapie usuwamy pozostałości roztworów octu i sody, pozostawiając owoce i warzywa czyste i bezpieczne do spożycia.
Opisany wyżej proces mycia pozwala pozbyć się nie tylko brudu, ale także wielu substancji chemicznych, które mogą być szkodliwe dla zdrowia. Dzięki tym trzem etapom można znacząco zmniejszyć ryzyko spożycia szkodliwych substancji, co jest szczególnie ważne w przypadku surowych owoców i warzyw, które są bezpośrednio konsumowane.
PORADA – w przypadku delikatnych owoców takich jak np. maliny, mycie może odbywać się na sitku. Po prostu przesypujemy je do sitka, a następnie sitko wraz z zawartością zanurzamy w roztworze kwaśny, octowym i na koniec płuczemy pod bieżąca wodą. W przypadku owoców lub warzyw o grubej skórce, można także zastosować metodę sparzania wrzątkiem.
Ocet jabłkowy, a jaja pasożytów
Warto sięgnąć po niego jeżeli mamy do czynienia z produktami spożywczymi, które są trudne do umycia. Po opłukaniu warto umieścić je w roztworze wody z octem. Rozcieńcz ocet jabłkowy w wodzie w proporcji 1 szklanka na litr wody i namaczaj w tej mieszance owoce i warzywa przez kilka minut, a następnie dokładnie wypłucz wodą. Ocet ma właściwości dezynfekujące, a nawet może unieszkodliwić jaja pasożytów znajdujące się na powierzchni warzyw i owoców. Warto jednak pamiętać, że aby miał takie właściwości nie można rozcieńczać go zbyt mocno. Jaja np. glisty ludzkiej są bardzo odporne i kwas octowy w niższym stężeniu niestety mu nie podoła.
Mycie sałat i ziół
Liście sałaty, szpinak, rukola, czy też zioła są szczególnie trudne do umycia. A do ich powierzchni również mogą przyczepiać się drobnoustroje. Jednocześnie trudno je umyć, aby ich nie uszkodzić. Szkoły mycia sałaty są dwie. Niektórzy odrywają listki i płuczą osobno. Inni zanurzają całą główkę sałaty w wodzie. Warto jednak pamiętać, że w przypadku sałaty, dłużej zachowa ona świeżość w postaci całej główki. Dzięki dokładnemu płukaniu pozbędziemy się piasku, który mógłby chrzęścić nam w zębach podczas jedzenia.
Po dokładnym opłukaniu warto liście sałaty, szpinak, rukolę, czy inne liście zanurzyć w roztworze wody z octem. Jedną część octu mieszamy z trzema częściami wody. W ten sposób usuniemy z liści prawie 100% bakterii. Później ponownie zanurzamy liście w wodzie, aby je wypłukać.
Ekologiczne zakupy, to sezonowe zakupy
Żeby żywić się ekologicznie wybieraj owoce i warzywa dostępne sezonowo. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że są świeże i nie były przechowywane długie miesiące. Sięgaj po produkty organiczne, czyli pochodzące z ekologicznych upraw. Prawdopodobnie będą one zawierać mniejszą ilość pestycydów i innych substancji chemicznych. Poza tym staraj się spożywać różnorodne owoce i warzywa. Dzięki temu dostarczysz organizmowi różnorodnych składników odżywczych.
No i oczywiście warto zadbać tez o odpowiednią higienę owoców i warzyw, które spożywamy. Wyżej opisany sposób trzy etapowego mycia, może jest pracochłonny, ale da nam pewność, że dostarczamy sobie i swojej rodzinie zdrowy i czysty pokarm.
Zdrowie zaczyna się od talerza, dlatego warto dbać o to, co spożywamy na co dzień.