Olej palmowy to roślinny olej spożywczy pozyskiwany z owoców olejowych palm z rodzaju Elaeis. Palmę olejową można znaleźć w różnych krajach na całym świecie, ale najwięcej oleju palmowego produkowanego jest w Malezji i Indonezji. Olej palmowy ma wiele zastosowań, w tym w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i chemicznym. Olej powszechnie stosuje się w produkcji margaryny, ciastek, czekolady a nawet mydła i szamponów.
Ze względu na swój niski koszt produkcji, olej z palmy Elaeis to jeden z najczęściej stosowanych olejów na świecie. Dlaczego więc jest taki napiętnowany i uważa się go za niezdrowy i nieekologiczny? Jego produkcja i stosowanie spotyka się z krytyką z powodu szkód dla środowiska naturalnego oraz dla ludzi.
Dlaczego olej palmowy jest szkodliwy dla ludzi?
Olej palmowy jako tłuszcz roślinny w małych ilościach nie jest szkodliwy dla zdrowia. Jednakże, duże spożycie oleju palmowego, który jest tłuszczem nasyconym, może prowadzić do zwiększenia poziomu cholesterolu we krwi i zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Wiele gotowych produktów spożywczych, takich jak chipsy, ciastka i słodycze, zawiera olej palmowy. Te produkty ponadto są często wysokokaloryczne i zawierają dużo cukru i soli. To z kolei zwiększa ryzyko otyłości i chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca.
Pozyskiwanie oleju palmowego
W procesie pozyskiwania oleju palmowego może wystąpić wiele problemów, takich jak niszczenie lasów tropikalnych, degradacja gleby, zanieczyszczenie wody i naruszenie praw pracowników.
Produkcja oleju palmowego często prowadzi do wycinania lasów deszczowych, co niszczy cenne siedliska dzikich zwierząt i prowadzi do utraty bioróżnorodności. Wycinka lasów deszczowych prowadzi również do zwiększenia emisji gazów cieplarnianych, co przyczynia się do zmian klimatu.
Podobne problemy są w uprawie awokado. Przeczytaj artykuł:
Nieekologiczny owoc – awokado
Olej z palmy Elaeis – uprawa
Proces uprawy palmy Elaeis zaczyna się od wyboru odpowiedniej gleby i klimatu. Palma ta rośnie najlepiej w glebie piaszczystej lub gliniastej, bogatej w składniki odżywcze. Wymaga ona także ciepłego i wilgotnego klimatu, z temperaturą powyżej 25 stopni Celsjusza i opadami deszczu przekraczającymi 2000 mm rocznie. Owoce palmy Elaeis nazywane są palmowymi, a zebrane z nich nasiona przetwarza się na olej.
Dlaczego olej palmowy jest szkodliwy dla środowiska?
Aby uprawiać palmy olejowe, często wycina się lasy tropikalne, niszcząc cenne ekosystemy i przyczyniając się do utraty różnorodności biologicznej oraz zmniejszenia absorpcji dwutlenku węgla z atmosfery. Poza tym intensywna uprawa palm olejowych powoduje degradację gleby i erozję. A to prowadzi do utraty żyzności ziemi i zmniejszenia zdolności do utrzymywania roślinności.
Przy uprawie palm olejowych stosuje się często intensywnie chemikalia, takie jak pestycydy i nawozy sztuczne, przez co zanieczyszczają się wody gruntowe i powierzchniowe.
Procesy związane z produkcją oleju palmowego, takie jak wycinka lasów, transport, przetwarzanie i magazynowanie, generują znaczące emisje gazów cieplarnianych, które przyczyniają się do zmiany klimatu.
Stosowanie bardziej zrównoważonych metod uprawy i rozwój palm olejowych na zdegradowanych gruntach mogą zmniejszyć wpływ produkcji oleju palmowego na środowisko.
Jakie nazwy może mieć olej palmowy?
Niestety olej palmowy niejedno ma imię i w składzie może się schować pod innym określeniem, które może nam umknąć. Oto nazwy, pod którymi chowa się nasz olej:
olej palmowy
olej roślinny
tłuszcz utwardzony
tłuszcz częściowo utwardzony
emulgator E471
tłuszcz CBE
emulgator E471
tłuszcz CBS
etyl palmitate
elaeis guineensis
hydrogenated palm glycerides
octyl palmitate
palm kernel oil
palm fruit oil
palimitic acid
palmate
palmitate
palmolein
palm stearine
palmityl alcohol
sodium kernelate
sodium palm kernelate
palmitoyl oxostearamide
palmitoyl tetrapeptide-3
sodium lauryl sulphate
sodium lauryl lactylate
stearic acid
Jak ograniczyć spożycie oleju palmowego?
Ograniczenie spożycia oleju palmowego może pomóc w zmniejszeniu wpływu tej produkcji na środowisko, a jednocześnie zachęcić do wyboru zdrowszych opcji żywieniowych. Zacznij od małych kroków i świadomych wyborów zakupowych.
Po pierwsze – czytaj etykiety produktów i wybieraj te, które nie zawierają oleju palmowego lub zawierają go w mniejszych ilościach. Jak jeszcze można ograniczyć szkodliwy wpływ oleju palmowego w środowisko naturalne? W niektórych krajach istnieją certyfikaty, które gwarantują, że dany produkt zawiera olej palmowy pozyskiwany w sposób zrównoważony. Wybieraj produkty z certyfikatami, takimi jak RSPO (Roundtable on Sustainable Palm Oil), które promują zrównoważoną produkcję oleju palmowego.
Zastąp olej palmowy innymi, zdrowszymi tłuszczami, takimi jak oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej kokosowy, olej słonecznikowy czy masło. Gotowanie w domu pozwala na kontrolowanie składników używanych w potrawach, dlatego warto przerzucić się na własne przygotowywanie posiłków, zamiast korzystać z gotowców. Dla najbardziej zdeterminowanych polecam własną uprawę. Jeśli masz ogród lub balkon, możesz uprawiać swoje własne rośliny, które dostarczą Ci oleju zamiast kupować gotowe produkty.