Tekstylia otaczają nas od zarania dziejów. Czym są „tekstylia”? Jest to ogólne określenie na wszystkie rzeczy, które są wytworzone z tkanin lub dzianiny, niezależnie od tego czy są naturalne czy sztuczne. Tekstylia to między innymi nasze ubrania, pościel, zasłony i firany, czy obrusy, poduszki, a nawet buty i torebki. Ich obecność w naszym życiu uzasadniona jest funkcjonalnie – po prostu dzięki nim lepiej nam się żyje. Pisaliśmy już dla Was artykuł o tym gdzie wyrzucić piankę tapicerską, ale co z pozostałymi tekstyliami? Warto zatem wiedzieć co zrobić z tekstyliami, które nie są nam już potrzebne. Jak utylizować tekstylia? Co zrobić ze starymi ubraniami? Czy dziurawe spodnie mogą się komuś przydać? Sprawdzamy!
Na początek – garść statystyk o odpadach tekstylnych
Polska jest krajem, w którym rocznie wytwarza się bardzo dużo odpadów. Spośród około 120 milionów ton odpadów, te tekstylne stanowią około 2%. Niby nie dużo, jednak wciąż jest to ogromna liczba. Znaczna część tych odpadów pochodzi z gospodarstw domowych. Szacuje się, że blisko połowę można wykorzystać do recyklingu, dlatego trzeba dobrze zarządzać tego typu odpadami.
Pora na definicje – odpady i utylizacja tekstyliów
Co to w ogóle są odpady tekstylne? Zgodnie z definicją, odpadami tekstylnymi będzie wszystko co wykonane jest z tekstyliów. To nie tylko odzież i tekstylne przedmioty użytkowe takie jak pościel, firany czy obrusy. To również gąbki, ścierki, tekstylne elementy mopów, plecaki, torby na zakupy wielokrotnego użytku, elementy mebli tapicerowanych, gąbka tapicerska i pianka tapicerska, tekstylia ze złomowanych aut, dywany, wykładziny etc. Do grupy odpadów tekstylnych zalicza się również odpady medyczne – dotyczy to jednak odpadów o charakterze tekstylnym (czepki, prześcieradła, kołdry, fartuchy, chusty i inne elementy, zwykle bawełniane lub z wykonane z popularnego materiału takiego jak flizelina).
Recykling ubrań
Najczęściej takimi odpadami są po prostu ubrania. Takie, których nie nosimy, takie które się zużyły lub są według nas niemodne, nieatrakcyjne etc. Stare ubrania możesz zrecyklingować na wiele sposobów. Po pierwsze możesz przerobić je na zupełnie nowe – skrócić, przeszyć, stworzyć ze spódnicy top, a ze spodni torbę. Inspiracji na takie tekstylne recyklingowe DIY jest naprawdę wiele.
Druga droga to donacja ubrań – możesz oddać je na grupie w social mediach, znajomym, którzy są fanami upcyklingu lub przekazać do fundacji, która zajmuje się pozyskiwaniem tekstyliów do recyklingu. W Polsce bardzo popularne są pojemniki na odzież, które znajdują się na każdym osiedlu. Jeśli kompletnie nie masz pomysłu co zrobić ze zużytą odzieżą – wrzuć je do takiego pojemnika.
Paliwo z tekstyliów
Okazuje się, że już jakiś czas temu wymyślono i opatentowano linie produkcyjne, których zadaniem jest produkcja paliwa z tekstyliów. Ogromną zaletą takiego paliwa jest jego wysoka kaloryczność, a co za tym idzie wartość opałowa. Ponadto, w takim paliwie notuje się niewielką zawartość chloru i bardzo niską wilgotność. Odpowiednio skoordynowana sortownia, połączona z linią produkcyjną może produkować paliwo, które zasili inne linie produkcyjne i sortujące. Warto jednak zaznaczyć, że nie wszystkie odpady tekstylne nadadzą się do produkcji paliwa. Muszą one spełniać surowe normy. Tekstylia, które trafią do sortowni i mają być przeznaczone do produkcji paliwa, są wnikliwie badane. Muszą przejść kontrolę jakości oraz zostać sprawdzone wykrywaczem metali. Następnie tkaniny rozdrabnia się i prasuje na płaty. Tak tekstylia trafiają na linię, która zamieni je w paliwo.
Recykling DIY
Wiele tekstyliów możesz przetworzyć w zaciszu własnego domu. Na przykład ze starej pościeli zrobisz wygodne szmatki, które posłużą do wycierania kurzy czy przecierania podłogi. Wystarczy, że taką pościel potniesz na mniejsze kawałki i gotowe.
Pożółkłe firany, które nie nadają się według Ciebie na okno? Przerób je na woreczki na owoce i warzywa. Nie będziesz musiała każdorazowo kupować ich w marketach – wystarczy, że weźmiesz je ze sobą. Nie ważą prawie nic (na większość wag i tak możesz je uwzględnić), a są wielokrotnego użycia i pozwolą wygodnie ci przetransportować i przechowywać warzywa oraz owoce.
Dekoracyjne zasłony i niektóre kapy czy koce możesz przerobić na poduszki ozdobne. Wystarczy, że wytniesz odpowiedni kształt poszewki, zszyjesz i wypełnisz poduszką. Co więcej, niektóre miękkie tkaniny, możesz pociąć na skrawki i wykorzystać właśnie jako wypełnienie poduszek.
Podobnym rozwiązaniem są poduszki na krzesła czy też poduchy-siedziska, które wykładasz na leżaki, ławki etc.
Z polaru i jemu podobnych tkanin możesz wykonać tzw. matę węchową dla psa, która jest znakomitą formą rozrywki i edukacji dla zwierzaka. Wystarczy, że w markecie budowlanym kupisz za kilka zł wycieraczkę gumową oczkowaną i przepleciesz przez nią frędzle z polaru. W takiej macie węchowej ukryj smaczki dla psa, a zabawa będzie dla niego wspaniałą atrakcją.
Co uszyć z resztek materiału? Pomysłów jest mnóstwo, zwłaszcza, jeśli masz małe dzieci. Możesz zrobić dla nich drobne zabaweczki, maskotki, dekoracje do pokoju.
Jak wykorzystać ponownie ścinki pianki tapicerskiej?
Pianka tapicerska jest materiałem popularnie używanym do tapicerowania mebli, materacy i innych elementów wyposażenia. Jeśli masz ścinki pianki tapicerskiej i zastanawiasz się, jak je wykorzystać ponownie, masz duże pole do popisu. Możesz wykorzystać je jako wypełnienie poduszek, puf, legowiska dla zwierząt. Jeśli to gruba gąbka tapicerska, może posłużyć do zabezpieczenia mebli i podłogi – wykonasz niej praktyczne podkładki przed rysowaniem.
Dekoracje tekstylne
Wreszcie temat, który fani DIY lubią najbardziej: dekoracje. Tekstylia to prawdziwy surowiec – cudo, z którego przy odrobinie wyobraźni stworzysz niesamowite dekoracje. Girlandy do pokoju dla dzieci lub ogrodu, flagi, namioty i tipi. Również dekoracje na urodzinki czy inne garden party – do tego wszystkiego przyda Ci się wiele rodzajów tkanin. Potrzebujesz inspiracji? Zajrzyj na bloga pełnego inspiracji DIY.
Maseczki DIY
Pandemia Covid-19 raczej już wygasa, ale maseczki w wielu sytuacjach wciąż są nam niezbędne i bardzo przydatne. Jeśli nie chcesz przykładać ręki do zaśmiecania planety i zalewania jej jednorazowymi maseczkami bez potrzeby, uszyj je sama z odpadów tekstylnych. Wybieraj tkaniny bawełniane – pościel, koszulki. Mnóstwo instrukcji znajdziesz w sieci. Maseczka to tak naprawdę prostokąt i troczki – z uszyciem poradzi sobie każdy amator.
Jak utylizować tekstylia? Z głową!
W końcowym rozrachunku, recykling tekstyliów to nie tylko sposób na ograniczenie ilości odpadów, ale także szansa na twórcze i oryginalne wykorzystanie starych rzeczy. To przypomnienie, że nasze stare ubrania, zasłony czy pościel mogą znaleźć nowe życie, zamiast trafić na składowisko odpadów. Odpowiedzialne gospodarowanie tekstyliami to prosta droga do tworzenia unikatowych, DIY przedmiotów, które nadadzą charakteru zarówno naszemu domowi, jak i ogrodowi. Warto czasem spojrzeć na stare rzeczy z nowej perspektywy i odkryć, że nawet to, co wydawało się już zużyte, może być źródłem nowych pomysłów i inspiracji. Ostatecznie, recykling tekstyliów to nie tylko ekologiczny gest, ale także wyraz kreatywności i dbałości o własny domowy ekosystem. To czas, abyśmy zaczęli traktować nasze stare ubrania i tkaniny jako skarby, które czekają tylko na naszą wyobraźnię, by odkryć ich drugie życie.